Selçuk BAŞAR- Nusret DURUR/YUSUFELİ (Artvin), () - ARTVİN’in Yusufeli ilçesinde yapımı süren ve tamamlandığında 270 metre gövde yüksekliği ile Türkiye'nin en yüksek, dünyanın ise en yüksek çift eğrilikli kemer beton köprü kategorisinde 3'üncü en yüksek barajı olacak olan Yusufeli Barajı, ilçe merkezi ve 4 köyü sular altında bırakacak. 150 yıllık tarihinde 6 kez yeri değiştirilen ve 7'nci kez taşınmaya hazırlanan Yusufeli’nde yeni yerleşim yeri inşaatında sona yaklaşılıyor. 69 yıllık ilçe yerleşim yerine veda etmeye hazırlanan vatandaşlar, hazırlıklarına başladı. Türkiye sınırları içerisinde 410 kilometrelik uzunluğa sahip Kuzeydoğu Anadolu'nun en büyük nehirlerinden olan Artvin'deki Çoruh Nehri üzerinde 26 Şubat 2013 tarihinde dönemin Başbakanı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından telekonferans bağlantısı ile temeli atılan Yusufeli Barajı ve HES Projesi inşaatı sürüyor. 270 metre gövde yüksekliği ile Türkiye'nin en yüksek, dünyanın ise Çin'deki 292 ve Gürcistan'daki 272 metre yüksekliğindeki barajlardan sonra çift eğrilikli ince kemer baraj tipi kategorisinde 3'üncü en yüksek barajı olacak olan Yusufeli Barajı, ilçeyi sular altında bırakacak. İlçe merkezi ile 4 köyün sular altında kalacağı Yusufeli'nde yaklaşık 5 bin konut, 270 iş yeri ile 9 bin 430 dönüm tarım arazisi sulara gömülecek. 150 yıllık tarihinde 6 kez yerleşim yeri değiştirilen ve 7'nci kez taşınmaya hazırlanan Yusufeli, Yansıtıcılar Mevkii'nde 150 hektarlık alanda 3 bölgede yeniden inşa ediliyor. Yeni yerleşim alanına bin 638 konut inşa edilecek, 1600 yetişmiş ağaç, 16 bin adet çalı türü peyzaj bitkisi ekilecek. Bölgede, 100 dönümlük alan tarımsal alan olacak. Yeni yerleşim yeri inşaatlarının sürdüğü ilçede 2'nci bölgede ise kaymakamlık, kamu binaları ve merkez cami yapımı sürüyor. Bu bölgede toplam 238 iş yeri inşa edilecek. Yeni yerleşim yeri için başlatılan alt yapı çalışmalarında sona gelindi. 1950 yılında son yerleşim yerinde kurulun Yusufeli ilçe merkezi inşaatların tamamlanmasının ardından gelecek yıldan itibaren Yansıtıcılar Mevkii'ne taşınmaya başlanacak. Alt yapı yatırımları ile bin 638 konut inşaatının planlandığı yeni yerleşim yerine mezarlar da taşınıyor. Yusufeli Belediyesi sular altında kalacak 7 farklı toplu mezar yerinde bilirkişiler, muhtarlar ve belediye meclis üyelerinden oluşan komisyonlarla birlikte inceleme yaptı, taşınacak mezarları kayıt altına aldı. Vatandaşların talepleri ile tespit edilen 500 dolayında mezar, yeni yerleşim yerindeki toplu mezar alanına taşınıyor. 'YENİ YERDE HAYVANLARIMIZI OTLATIYORDUK' Yusufelinde yaşayan Nihat Çelik, yeni ilçenin heyecanını yaşadıklarını belirterek, "Yeni ilçenin kurulacağı yerde önceden hayvanlarımızı otlatıyorduk. Bildiğimiz yer. Yine de Yusufeli sular altında kaldığı zaman en iyi yer orasıdır” dedi. Esnaf Esma Ayşegül Kitapçı ise "Ben yeni yeri çıktım, gördüm. Eksiklikleri var elbette. Mesela balkonların yetersiz olduğunu düşünüyorum. Ama yine de güzel olacağına inanıyorum. Halkın isteklerine göre yapılacak düzeltmeler ve giderilecek eksikliklerden sonra güzel bir ilçe olacağını düşünüyorum. Çünkü orada yaşayacak olan halktır bu yüzden onların istekleri daha önemli. İnşallah biterse güzel bir ilçemizin olacağını düşünüyorum" diye konuştu. Ayşe Erdoğan da "Yeni Yusufeli hayırlı olsun ama tereddütlerimiz de var. Çünkü yukarda patlama oluyor ama biz etkisini burada daha fazla hissediyoruz. Bir diğer korkumuz evlerin ne kadar sağlam olup olmadığını bilmememiz. Tüm bu tereddütlere rağmen yine de yeni ilçemizin güzel olacağına inanıyoruz. Taşınacak yerin konumunun da güzel ve ferah olduğunu düşünüyorum" ifadelerini kullandı. Harita Mühendisi Sinan Sezer, "Yeni yerleşim yerinin kurulması aşamasındaki yapılan yatırımlar ve şu anda yapılan hizmetler gayet olumlu şekilde ilerliyor. Ama yatırımların tabii ki takip edilip ve denetlenmesi gerekiyor. Şu an 350 konut yapıldı daha yapılması gereken konutlar var. Şu an için bir sıkıntı gözükmüyor" dedi. Esnaf Mustafa Aksu ise "Burada hatıralarımız, anılarımız var. Eski Yusufeli’ni bırakmak çok zor olacak. Tabii yeni yerleşim yeri de yeni bir hayat demek. Bu sefer orda yüzyıllarca sürecek tarihi bir yeni Yusufeli ilçesi kuracağımıza inanıyorum" dedi. YUSUFELİ'NİN TAŞINMA SÜRECİ Yusufeli bölgesi, Çoruh Nehri havzasında yer alan batıda Bayburt, İspir, doğuda Oltu ve kuzeyde Artvin bölgeleri kültür çevresinde yer almaktadır. Nehir havzaları insanoğlunun ilk önce yerleşik hayata geçerek tarım toplumunu oluşturduğu yerlerdir. 1892 yılına kadar 3 kez yerleşim yeri değişen Yusufeli'nin eski adıyla Kiskim olan ilçe merkezi Öğdem'den Ersis’e taşındı. 29 Haziran 1926 tarihinde çıkarılan kanunla da kaza merkezi yeniden Ersis’ten Öğdem’e nakledildi. 1 Haziran 1933 tarihinde Artvin vilayeti lağvedilerek, merkezi Rize olan Çoruh vilayeti kuruldu. Artvin’in kaza olması ile Yusufeli kazası ve köyleri tekrar Erzurum vilayetine bağlandı. Çoruh vilayetinin merkezi, 4 Ocak 1936 tarihinde çıkarılan kanunla Rize’den Artvin’e nakledildi. Aynı kanunla Yusufeli, Erzurum vilayetinden alınarak, tekrar Çoruh vilayetine bağlandı. 17 Şubat 1956 tarihinde Çoruh vilayetinin ismi Artvin olarak değiştirildi. 18 Şubat 1950 tarih ve 5531 numaralı kanunla Yusufeli ilçe merkezi, Öğdem’den bugünkü merkezi olan Ahalt’a nakledildi. YUSUFELİ BARAJI VE HES Artvin’de, 270 metre gövde yüksekliği ile Türkiye'nin en yüksek, dünyanın ise Çin'deki 292 ve Gürcistan'daki 272 metre yüksekliğindeki barajlardan sonra çift eğrilikli ince kemer baraj tipi kategorisinde 3'üncü en yüksek barajı olacak Yusufeli Barajı’nda, 558 mega waat kurulu güce sahip santral ile 650 bin nüfuslu bir şehrin elektrik ihtiyacı karşılanabilecek. Türkiye'nin kendi öz kaynakları ile tamamı Türk mühendisler tarafından inşa edilen baraj projesinde, yaklaşık 3 bin kişi vardiyalı 24 saat süreyle çalışıyor. Gövde yüksekliği 100 katlı bir gökdelene eş değer olacak Yusufeli Barajı'nda, Artvin'den Edirne'ye 13 metre platform genişliğinde beton yol veya 120 metre karelik 60 bin adet konutun inşa edilebileceği 4 milyon metreküp beton kullanılacak. Gelecek yılın yarısından itibaren su tutulmaya başlanacak, 2020 yılında ise elektrik üretimine geçilecek. 2130 milyon metre küp su depolanacak ve 2,5 milyar liraya mal olması planlanan proje ile günlük 3 milyon lira elektrik enerjisi geliri elde edilecek. FOTOĞRAFLI