Kültür ve Turizm Bakanlığınca, deniz turizmi araçlarının yeme içme hizmetlerinin mümkünse kapalı paketli olarak servis edilmesi ve servis malzemelerinin tek kullanımlık ürünler kullanılarak yapılması gerektiği bildirildi. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından deniz turizmi tesis ve araçları ile turizm amaçlı sportif faaliyetlerde kontrollü normalleşme sürecine ilişkin genelge 81 İl Kültür ve Turizm Müdürlüğüne gönderildi. Genelgede, Dünya Sağlık Örgütü tarafından "Pandemi" kapsamına alınan yeni korona virüs (COVID-19) salgınının yayılmasının önlenmesine yönelik tedbirler kapsamında, kontrollü normalleşme süreci aşamasına geçilmiş bulunduğu aktarıldı. Salgına karşı verilen başarılı mücadele sonrasında, seyahat ve turizm faaliyetlerinin sağlıklı bir süreç içerisinde yeniden başlatılmasının öngörüldüğü genelgede, “Deniz turizmi tesisleri ve araçları ile turizm amaçlı sportif faaliyet işletmelerinin faaliyetleri sırasında, ilgili kamu kurum veya kuruluşları tarafından ilan edilmiş olan tedbirlere tam olarak uyulur. İşletme genelinde COVID-19 ve hijyen kurallarını/uygulamalarını kapsayan bir protokol hazırlanır, protokol düzenli aralıklarla değerlendirilir, uygulamada karşılaşılan sorunlar, getirilen çözümler ve kamu kurum veya kuruluşlarınca uygulamaya konulan tedbirler dikkate alınarak güncellenir. Protokol kapsamında, hastalık belirtileri gösteren müşteriye personelin yaklaşımı ve uygulanacak işlemler de tanımlanır. Genel kullanım alanlarında (bekleme, dinlenme vb.) en az 1 metre mesafeye uyacak şekilde düzenleme yapılmalı, ihtiyaç olan yerlerde zemine ve oturma alanlarına işaretlemeler yapılmalıdır” denildi. Genelgede, deniz turizmi tesisleri ve araçları ile turizm amaçlı sportif faaliyet işletmelerinin, tesisin/aracın/faaliyet alanının tamamında sosyal mesafe ve hijyen önlemlerini almakla yükümlü olduğu vurgulanarak, “Deniz turizmi araçları ile turizm amaçlı sportif faaliyet işletmelerinde misafir kabulünde rezervasyon sistemi uygulanır. Tesis/araç girişinde veya dış cephesinde ve misafir ile personelin kolayca görebileceği genel kullanım alanlarında uygulanan ve uyulması gereken COVID-19 tedbirleri ve kurallarına ilişkin yazılı bilgilendirme panoları düzenlenir. Bilgilendirmeler biri Türkçe olmak üzere üç dilde yapılır. Ayrıca tesis genelinde misafirin ve personelin kolayca görebileceği yerlerde uygulanan/uyulması gereken kurallara ve sosyal mesafelere ilişkin görsel bilgilendirme yapılır. Bu bilgilendirme içerisinde ateş, öksürük, burun akıntısı, solunum sıkıntısı gibi belirtileri olan misafirlerin girmemeleri uyarısı yer almalıdır. Misafirlerin kuralları bildiğinden emin olunmalıdır. Ateş, öksürük, burun akıntısı, solunum sıkıntısı belirtileri olan, COVID-19 vakası veya temaslısı tesis ve araçlara alınmamalıdır. Tıbbi maske takılarak sağlık kurumuna yönlendirilmelidir. Deniz turizmi tesisi üniteleri ve araçları için protokol kapsamında, hastalık belirtileri gösteren müşteriye personelin yaklaşımı ve uygulanacak işlemler de tanımlanır. Bu işlemler Sağlık Bakanlığı’nın yayınladığı COVID-19 rehberinde açıklanmıştır. Konaklamalı deniz turizmi tesisleri ve araçları için; hastalık şüphesi gösteren misafir veya personel belirlenmesi halinde, yetkililere haber verilir, sağlık kuruluşu tarafından hasta devir alınıncaya kadar izole edilir, hizmetleri güvenlik tedbiri alınmış personelce sağlanır, COVID-19 teşhisi konmuş ise hizmetin sona ermesinden sonra kişinin temas ettiği bütün alanlar standartlara uygun malzeme ile dezenfekte edilir ve havalandırılması sağlanır. Araçlar, tamamen dezenfekte edilmeden yeni sefere çıkarılmaz. Deniz turizmi tesislerinin kontrol noktaları ve kapalı alan girişleri, deniz turizmi araçlarının girişleri ile turizm amaçlı sportif faaliyetlerde irtibat bürolarında misafirler termal kamera veya temassız ateş ölçümü uygulamaları, dezenfeksiyon halıları (paspasları) ve el dezenfeksiyon imkanı ile karşılanır. Talep edilmesi halinde misafirlere verilmek üzere, maske ve eldiven gibi kişisel koruyucu ekipman bulundurulur. Mümkün olduğunca, temassız ödeme alınır. Temaslı POS cihazı kullanılması halinde, her kullanımdan sonra ödeme cihazı uygun dezenfeksiyon malzemeleriyle ya da en az yüzde 70 alkol içeren kolonya ile silinir. Ödeme alanlarında mümkünse kasa ile misafir arasına göz hizasına kadar pleksiglas veya benzeri bariyer düzenlenir veya kasada ödeme alan personel yüz koruyucu maske kullanır” ifadeleri kullanıldı. Öte yandan işletmeler tarafından, deniz turizmi tesisleri ve araçlarını kullanan yatçı, misafir ve müşteriler ile turizm amaçlı sportif faaliyette bulunanların isimleri ve iletişim bilgilerinin, son 14 gün içerisinde bulunduğu yerlerin (otelde kalıyorlarsa otel bilgileri), kullanım zamanları, varsa kronik rahatsızlıkları, COVID-19 geçirip geçirmediklerine ilişkin bilgilendirme istenmesi ve bu kayıtların en az 14 gün saklanması gerektiği bildirildi. Yeme içme tesisleri Normalleşme sürecinde bu iş yerlerinde yeme ve içme hizmetinde alınması gereken önlemler de yazıda yer aldı. Deniz turizmi tesisi ile deniz turizmi araçları bünyesinde yer alan yeme-içme ünitelerinde (restoran, lokanta, kafe vb.) Kültür ve Turizm Bakanlığının 20/5/2020 tarihli ve 2020/8 Sıra Sayılı Genelgesi ile Sağlık Bakanlığının COVID-19 Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi uygulandığı hatırlatılarak, “Ayrıca; deniz turizmi araçlarının yeme içme hizmetleri mümkünse kapalı paketli olarak hijyen koşulları çerçevesinde servis edilir. Bu duruma servis malzemeleri (çatal, kaşık, bıçak, tabak, bardak vs.) çevreye en az zarar verecek şekilde üretilmiş tek kullanımlık ürünler kullanılarak yapılır. Tek kullanımlık ürünlerin kullanılmaması durumunda, servis malzemeleri bulaşık makinasında yıkanır. Mutfak dışında aracın başka bir bölümünde mangal vb. yemek pişirme alanı oluşturulamaz. Turizm amaçlı sportif faaliyetlerde yeme içme hizmeti verilmesi durumunda; kapalı paketli olarak hijyen koşulları çerçevesinde servis edilir. Bu duruma servis malzemeleri (çatal, kaşık, bıçak, tabak, bardak vs.) çevreye en az zarar verecek şekilde üretilmiş tek kullanımlık ürünler kullanılarak yapılır. 4- Mutfak alışverişi sonrası malzemeler temizlenerek mutfağa alınmalıdır. Yemek yerken ya da su/çay/kahve içilirken, maske çıkarılacağı için mesafe en az 1 metre olacak şekilde oturma ve/veya yeme-içme düzenlemesi yapılmalıdır. Yemek öncesinde ve sonrasında ellerin su ve sabun ile en az 20 saniye boyunca yıkanması ve tek kullanımlık havlu ile ellerin kurulanması gibi kişisel hijyen kurallarının uygulanmasına imkan veren düzenlemeler yapılmalıdır. Baharat, kürdan, tuz, kaşık, çatal, bıçak, bardak vb. malzemelerin tek kullanımlık olacak şekilde sunulması sağlanmalıdır. Yemek hazırlanması ve dağıtımı sırasında kişisel hijyen kurallarına uyulmalı ve maske takılmalıdır” ifadeleri kaydedildi. Deniz turizmi tesisleri deniz turizmi tesislerinde faaliyetlerin güvenli bir şekilde gerçekleştirilebilmesi amacıyla, “Deniz turizmi tesislerinde misafirlerin tesis alanlarına maskeli olarak girmeleri ve tesis içerisinde maskeli olmaları sağlanmalıdır. Yatçı kabul alanları ve yatçıların bir arada bulunmalarını sağlayan sosyal tesisler, dinlenme salonları, satış üniteleri, tüm açık alan düzenlemeleri, toplantı salonları, eğlence mekanları, akaryakıt istasyonları, emanet ve malzeme depolarının bulunduğu alanlar, açık spor alanları, havuz çevresi ve kıyıda bulunan gölgelikler/şezlong gurupları, çamaşır yıkama ve kuru temizleme hizmet alanları, yat çekek alanı, bakım onarım üniteleri, duş ve tuvalet alanları dahil tüm genel kullanım alanları sosyal mesafe planına uygun olarak düzenlenir ve gerekli hijyen kurallarına uyulur; bu alanlarda sosyal mesafeye ilişkin gerekli önlemler alınır, işaretlemeler yapılır ve plana uygun kapasiteden fazla misafir kabul edilmez. Bu alanlarda, Sağlık Bakanlığı tarafından benzer sektörler için yayınlanmış COVID-19 Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberi kurallarına uyulur. Hamam, sauna, masaj üniteleri gibi SPA üniteleri Sağlıklı Turizm Sertifikası bulunmayan tesislerde hizmete açılmaz. Hamam, sauna, masaj üniteleri gibi SPA üniteleri İçişleri Bakanlığınca COVID-19 kapsamında normalleşme sürecine ilişkin belirlenen usul ve esaslar uyarınca faaliyette bulunur. Deniz turizmi tesisleri bünyesinde yer alan mini kulüplerin hizmete açılması halinde, ilgili mevzuatta belirtilen kreşler için Bakanlığımızın 2020/9 Sıra Sayılı Genelgesinde belirlenen kurallara göre hizmet verebilir” denildi. Deniz turizmi araçları Deniz turizmi araçlarına yönelik önlemlerin yer aldığı genelgede, “Ticari yatların faaliyetlerine ilişkin olarak Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca Koronavirüs Normalleşme Sürecine İlişkin Belirlenen Tedbirlere uyulur. Özel deniz turizmi araçları ise sosyal mesafe planına uygun olarak mevcut kapasiteleri ile faaliyette bulunurlar. Misafirlerden tur sonunda konaklama tesisinde kalınması halinde buna ilişkin bilgiler alınır. Dalabilir deniz turizmi araçlarındaki oturma düzeni, sosyal mesafe kurallarına göre belirlenir ve kapasitesinin en fazla yarısı kadar misafir kabulü yapılır. Günübirlik gezi tekneleri ve yüzer deniz turizmi araçlarının oturma/bekleme/yeme-içme düzenlemeleri ile gölgelikler/şezlong gurupları gibi tüm genel kullanım alanları sosyal mesafe planına uygun olarak düzenlenir, sosyal mesafeye ilişkin gerekli önlemler alınır, işaretlemeler yapılır, bu plana uygun sayıda ve en fazla kapasitesinin yarısı kadar misafir kabul edilir ve kapasite bilgisi işletme girişinde görülebilir bir yere asılır. Oturma ve güneşlenme alanları arasında en az 1 metre mesafe olacak şekilde düzenleme yapılmalıdır. Oturma düzeni yüz yüze olmamalı, çapraz oturma tercih edilmelidir” ifadeleri kullanıldı. Turizm amaçlı sportif faaliyetler turistler için organize edilen turizm faaliyetlerine konu spor türleri gibi turizm amaçlı sportif faaliyetlerin güvenli bir şekilde gerçekleştirilebilmesi amacıyla alınması gereken tedbirler de genelgede yer aldı. İrtibat büroları ve araç girişlerinde, misafirlerin temassız ateş ölçümü uygulamaları ve el dezenfeksiyon imkanı ile karşılanması gerektiği kaydedilerek, “Turizm amaçlı sportif faaliyette kullanılan her türlü motorlu veya motorsuz aracın kullanımında, sosyal mesafe kuralları sağlanmak koşuluyla ve en fazla kapasitenin yarısı kadar misafir kabulü yapılır. Sosyal mesafenin korunmasının mümkün olmadığı faaliyetler tek kişi ile yapılır. Birlikte seyahat eden ve tek rezervasyonla gelen veya aynı aileden olan misafirlerin turizm amaçlı sportif faaliyette bulunmaları halinde birbirleri ile sosyal mesafe şartı aranmaz. Aracın ve faaliyette kullanılan her türlü malzeme ve ekipmanın her kullanımından önce, irtibat bürolarının ise sık aralıklarla tam dezenfeksiyonu sağlanır. Ayrıca, ilgili federasyonlarca belirlenen hijyen kurallarına uyulur. Turizm amaçlı su altı ve su üstü sportif faaliyetlerinde kullanılan tüp, denge yeleği, can yeleği ve benzeri ekipmanların faaliyet süresince sadece bir kişi tarafından kullanılması ve yeni faaliyet öncesinde tamamen dezenfekte edilmeden bir başkası tarafından tekrar kullanılmaması sağlanır. Özellikle el ve yüze temas eden ekipmanların detaylı dezenfeksiyonu yapılır. Kano, yelken, katamaran, sürat teknesi, banana, deniz bisikleti, ringo, jet ski, atv, jeep ve paraşüt gibi araç ve ekipmanlarla yapılan faaliyetlerde birlikte seyahat eden ve tek rezervasyonla gelen veya aynı aileden olan misafirler arasında sosyal mesafe kuralları uygulanmaz” açıklamasında bulunuldu.