Selma KUNAR/ANTALYA, () - AKDENİZ Üniversitesi'nden Yrd. Doç. Dr. Mustafa Koçancı, büyük şehirlerde Suriyelilerin gettolar oluşturmaya başladığını, bunun sosyal entegrasyonun önünde ciddi bir engel olduğunu belirtti. Ülkelerine dönmeyi düşünen Suriyeliler'in oranının yüzde 30 olduğunu kaydeden Yrd.Doç.Dr. Koçancı, bunun en büyük nedeninin ise karşılıklı evlilikler ve Suriyelilerin Türkiye'ye alışması olduğunu vurguladı. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Politikalar ve Göç Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (AÜSPGAM) Müdürü ve aynı zamanda İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü öğretim üyesi olan Yrd. Doç. Dr. Mustafa Koçancı, Suriyeliler'le ilgili orta ve uzun vadede ortaya çıkabilecek tehditler olduğunu, en yaygın problemin ise kentsel yerleşkeler üzerinden gerçekleşeceğini belirtti. İstanbul, Ankara, Adana, İzmir, Bursa, Mersin, Gaziantep gibi büyük kentlerde Suriyeli mahalleleri kurulduğunu aktaran Yrd.Doç. Dr. Koçancı, bazı kentlerde yaptıkları araştırma ve gözlemleri anlattı. Büyük kentlerdeki Suriyeli gettolaşmasının pek çok olumsuz etkisi olduğunu kaydeden Yrd.Doç.Dr. Koçancı, şunları söyledi: "Kente önceden gelen Suriyeliler, sonradan gelenleri yanlarında barındırıyor ve bu bir küme oluşturuyor. Bir gettolaşma başlıyor. Gaziantep başlı başına bir Suriyeli göçmen kenti oldu. Mersin, İstanbul ve Ankara'da Suriyeli mahalleler oluştuğunu biliyoruz. Pek çok büyük kentte var. Bunun uzun ve kısa vadede olumsuz etkileri bizi biraz endişelendiriyor. Bu gettolaşmada tek tip insan, aynı etnik kimlik aynı köken aynı dil üzerinden birleşiyorlar. Eğer bu insanlar burada kalmaya devam ederse, Suriye'de yaşadıkları kültürü burada devam ettirmeye çalışacaklar. Kendi dillerini konuşmaya devam edecekler. Kendi eğitim kurumlarını oluşturmak noktasında karşımıza çıkacaklar. İş hayatında sıkıntılar yaşanacak. Ayrıca aile ilişkileri önemli bir problem, özellikle kadınla ilgili görüşleri. Mesela çok eşlilik onların toplumunda sıradan kabul edilebilir bir şey ama Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında bu mümkün değil." Yrd.Doç. Dr. Koçancı, birçok kentte kaçak olarak Suriyeli gecekondularının yapılmaya başlandığını da belirterek, bu gettolarda Suriye'deki kuralların görülmesi halinde entegrasyonun zorlaşacağını ifade etti. GERİ DÖNÜŞÜ ZORLAŞTIRAN UNSURLAR Türkiye'nin politikasının ilk günden itibaren geri dönüş üzerine olduğunu söyleyen Yrd.Doç.Dr. Koçancı, "Ancak bu insanlar Türkiye'ye alışıyor, çünkü uzun zamandır Türkiye'deler. Burada iş kurmaya, para kazanmaya ve sosyal ilişkiler kurmaya başladılar. Yapılan evlilikler var. Ve bu evliliklerden doğan çocuklar var. Bunların hepsi aslında Türkiye'ye tutunmayı artırıcı unsurlar" dedi. Suriyelilerin ülkelerine dönmelerinde savaş sonunda Suriye'de ortaya çıkacak yapının da etkili olacağını kaydeden Yrd.Doç.Dr. Koçancı, şu ifadeleri kullandı: "Tamamiyle bilinmez bir durum var ortada. Böyle bir durumda Suriyeliler mümkün olduğu kadar Türkiye'de adaptasyonlarını artırmaya çalışacaklar. Bu da geri dönüşü olumsuz etkileyecek. Şu an herkes yeni bir hayat kuruyor Türkiye'de. Birkaç zaman sonra bunları ardına bakmadan bırakıp gitmesi ne kadar mümkün olacak, tartışmalı bir durum. Bu nedenle tamamı geri dönecektir denilemez. Yapılan saha çalışmaları da geri dönme oranının yüzde 30'larda olacağı yönünde" diye konuştu. YABANCI DÜŞMANLIĞI ARTABİLİR Türkiye'de kalma potansiyelleri yüksek olan Suriyelilerin mali yükler getireceğini de sözlerine ekleyen Yrd.Doç. Dr. Koçancı, "Şu anda Suriyelilerin yaşam maliyeti Türkler tarafından karşılanıyor. Uluslararası fonlar var ama az miktarda. Türkler insani destek sunuyor Suriyelilere" dedi. Bazı merkezlerin medyayı kullanarak yabancı düşmanlığı yaratmaya çalıştıklarını da vurgulayan Yrd.Doç. Dr. Koçancı, "Suriyelilerin bir mağduriyeti var tabii ama uzun vadede Türkiye'de kalmaları belli bir yük getirecek. Sınırlı sayıda iş var, ekmek var. Bu pastaya ortak olmaları durumu ortaya çıkacak. Halen önemli yazarlar da bu yabancı düşmanlığından söz ediyor. Şunu unutmamak gerekiyor, bu insanların mağduriyeti var ve bu onların suçu değil" dedi. TÜRKİYE'DEKİ SURİYELİLER'İN YÜZDE 7'Sİ ÜNİVERSİTE MEZUNU Almanya'nın ülkesine aldığı Suriyelilerin yaklaşık yüzde 70'inin üniversite mezunu olduğuna dikkat çeken Yrd.Doç. Dr. Koçancı, şöyle dedi: "Türkiye'dekiler arasında üniversite mezunlarının oranı ise yüzde 7. Ne yapılacak o zaman? Türkiye, bu insanlar geri dönmeyecekse eğer, onları dönüşüm sürecine sokmak zorunda. Bu insanlar 6 yıldır Türkiye'de yaşıyor ama hala dilimizi onlara öğretememişiz. Dil olmazsa davranışı değiştiremezsiniz. Bu entegrasyon sağlıklı biçimde yapılmalı." ANTALYA'YA KAYIT DIŞI GİREN SURİYELİLER GERİ GÖNDERİLİYOR Bazı turizm bölgeleri gibi Antalya'nın da Suriyelilere kapalı bir bölge olduğunu hatırlatan Yrd.Doç. Dr. Koçancı, "Dolayısıyla sınırlı sayıda Suriyeli bulunuyor ama şunu da biliyoruz ki kente kayıt dışı giren epey insan var. Emniyet güçleri yoğun bir geri gönderme işiyle uğraşıyor" dedi. FOTOĞRAFLI