Doğu Karadeniz'de Rize, Trabzon, Artvin ve Giresun illerinde, 830 bin dekar alanda 1 milyon üretici aile tarafından yapılan yaş çay üretiminde hasat dönemi başladı. Çay üreticileri hasadın başladığı ilk gün bahçelerine girdi, olgunlaşan çay filizlerini toplamaya başladı. ÇAYKUR ilk sürgün yaş çay döneminde dekara 600 kilogram kota uygulayacağını duyurdu. ÇAYKUR'un 2021 yaş çay sezonunda üreiciden satın alacağı çaya vereceği fiyatın ise bugünki bakanlar kurulu toplantısı sonunda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanması bekleniyor.
'YENİ SEZONA BİSMİLLAH DEDİK'
Sabah itibari ile çay bahçesine girdiğini söyleyen Elif Kopuz, "Bugün itibariyle bahçeye girdik. Hasadımıza başladık. Yıllardır çay topluyoruz artık bize zor gelmiyor. Yağmurlu ve çok güneşli havalar bizi zorlasa da çayın dalında kalmaması için hasat süresince çayımızı topluyoruzö dedi.
Yunus Yıldız da "Yeni sezona bugün 'Bismillah' dedik. Alım yerlerin açılması ile beraber yavaş yavaş hasadımıza başladık. Günlük kontenjan dahilinde çayımızı hasat ederek sezonu bitireceğiz. Çay hasadı biraz zorlu olsa da ekmek paramızı kazanıyoruzö ifadelerini kullandı.
TÜKETİMDE BİRİNCİ, ÜRETİMDE 5'İNCİ SIRA
Doğu Karadeniz Bölgesi'nde Rize, Artvin, Trabzon ve Giresun illerinde yaklaşık 830 bin dekar alanda 1 milyon üretici aile tarafından yapılan yaş çay tarımında yıllık 1 milyon 100 bin ile 1 milyon 300 bin ton arasında değişen miktarda ürün elde ediliyor. Üretilen yaş çayın 197'si özel sektör, 47'si Çaykur'a ait fabrikalarda işlenerek, yılda ortalama 230 ile 250 bin ton arasında kuru çay elde ediliyor. Dünya Çay Komitesi'nin hazırladığı 'Dünya Çay Raporu' sonuçlarına göre, yılda kişi başı en çok çay tüketen ülkeler sıralamasında 3,5 kilogram ile Türkiye ilk sırada yer alıyor. Dünya çay üretiminde ise 2 milyon 270 bin ton ile Çin birinci, 1 milyon 210 bin ton ile Hindistan ikinci, 475 bin ton ile Kenya üçüncü, 329 bin ton ile Sri Lanka dördüncü, 250 bin ton ile Türkiye beşinci sırada yer alıyor.
Üreticilere "Hemen bitirmeye çalışmayın" uyarısı
Özel sektör çay sanayicisi Mehmet Karaca ise vatandaşı bir anda çay bahçelerine girerek çayı taban fiyatında satmak zorunda kalmaması konusunda uyararak "Ben iki gün önceden başladım sezona. Çay kaliteli. Mayıs çayı zaten bu, eğer erken toplarsan ekstraktı 38'e kadar çıkabilir. Düşünün ki Türkiye ortalaması yüzde 30. Bu çay yüzde 38, artık buna katkıya matkıya gerek yok. Çayın en büyük sorunu katkı maddeleri, bununla büyük mücadele veriyoruz. Allah bizi katkıcılardan kurtarsın. Üreticiler çayı kaliteli yapsınlar, birbirinden kopmasınlar. Rize'de kapasite bellidir. En fazla ÇAYKUR işler, günde 10 bin ton. Bizde özel sektör olarak 10 bin ton. Çayın fiyatının düşmesi bir anda sen 25 bin ton çay topladın mı arz talep dengesi bozuluyor ve bir anda fiyatlar aşağıya düşüyor. Fiyatlar aşağıya düşünce de kuru çayın fiyatı da düşüyor. Orada bir denge kurması lazım üreticinin. Kişi var ki 1 günde çayını toplamak istiyor. Yani adamın 3 ton çayı var, yevmiyeci alıyor ve 2 güne çayını bitiriyor. Böyle olmaz. Yani en kısa 10 günde çayını toplaması lazım. Bu şekilde olunca fiyat aşağıya düşmez ve istikrar olur" şeklinde konuştu.
Çaylığa girecek bir kişinin sezon başı maliyeti 240 TL'yi buluyor
Rize il merkezinde çay toplamak için gerekli malzemelerin satışını yapan Erdoğan Öksüz isimli esnaf geçen yıla nazaran çay toplama malzemesi fiyatlarında yükselme olduğunu dile getirerek "Geçen yıla nazaran şu anda baya bir zam oldu. Geçtiğimiz yıl 30 TL'den sattığımız pantolon şu anda 50 TL. 120 TL'den sattığımız çay makası şu anda 160 TL. 10 TL'ye sattığımız çay bezi şu anda 18 TL" diye konuştu.
Öksüz, bir kişinin çay toplayabilmesi için gerekli tüm malzemelerinin fiyatı ile ilgili olarak "Çay bezi, makas, eldiven, çizme, çay torbası almaya kalkıldığında ortalama 205 TL maliyeti var. Bunun yanında birde yağmurlu havalar için muşamba pantolon almaya kalkıldığında ise bu maliyet 240 TL'ye kadar çıkıyor" bilgisini paylaştı.
Çay müstahsili çay alışverişini pahalı buluyor
Çay toplamak için malzeme fiyatlarının çok pahalı olduğunu dile getiren Ahmet Gündoğdu isimli çay müstahsili ise "Bir eldiven için 15 TL diyor. Diğerleri 10 TL ama işe yaramaz. İyi olan 15 TL ama iyisi de iyi para. Çay toplamak için de her şey pahalı. Şimdi çay toplama motoru alacağım ama onun için de 3 bin TL diyorlar. 3 bin TL ona verince, elektriği, benzini bana ne kalacak? Çay çok ucuzdan gidiyor ama. Bir de özele teslim oluyoruz oda çok ucuza alıyor" dedi.
