Doğu Karadeniz’de 'vampir' böcek alarmı

Bu yıl da ortaya çıkan ve evleri de istila etmeye başlayan 'vampir' olarak da bilinen böcek türü, vatandaşların kâbusu oldu. Bakanlıklar ve üniversiteler kelebeklerle ilgili mücadele eylem planı arayışını sürdürüyor. Bölgede, 2007 yılından sonra görülmeye başlanan ve birkaç yıldır çoğalan 'Ricania simulans' adlı kelebek türü böcek, tarım ürünlerini tehdit ediyor. Vücudu genellikle açık gri renkte olan ve rahatsız edildiklerinde hızla zıplayabilen kelebeklerin, özellikle suyunu emdikleri sebze ve yabancı otlardan beslenerek kurumalarına neden olduğu belirlendi. Çay ve fındık bitkisindeki suyun emilip kurumasına da yol açmasından endişe edilen zararlı kelebek, yaz ayı ile birlikte Rize, Trabzon, Artvin ve Giresun illerinde sahil bölgelerinde yayıldı. Tarım ürünlerinin yanı sıra evleri de istila etmeye başlayan böcek, vatandaşların korkulu rüyası haline geldi.

KİTLESEL EYLEM PLANI ARANIYOR Kelebeklerle ilgili mücadele eylem planı aranıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Koordinasyonu'nda Rize Tarım İl Müdürlüğü, Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü ve Bornova Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü uzmanlarıyla yürütülen çalışmada, 'Ricania simulans'a karşı biyoteknik mücadele kapsamında sarı renkli yapışkan tuzaklar hazırlandı. Sahada uygulamalarına başlanan yöntemle kelebekler, kitle halinde tuzakla yakalanması öngörülüyor. Rize Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (RTEÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Zooloji Ana Bilim Dalı öğretim üyeleri, zararlı böcek türü ile ilgili araştırma çalışması sürdürüyor. Çalışma ile toprağa ekilecek böcek öldürücü bitki yoluyla zararlı kelebek türünün yok edilmesi planlanıyor.

ÇİFTÇİLER DERTLİ Tarım ürünlerinin kelebek istilası altında olduğunu anlatan çiftçi Bayram Dinç, "Uzun yıllardır bahçemde fasulye, salatalık gibi hiçbir sebze ekemiyorum. Kelebek hepsine dadanıyor. Ektiğimiz ürünlerin suyunu emerek kurutuyor. Özellikle incir ve dut ağaçlarına çok dadanıyor. Bu kelebek için çok ciddi bir çalışma yapılmalı" dedi.

Bahçesine tarım ürünü ekemediğini anlatan Hatice Dinç de "Sebzelerimizi kendimiz üretelim, pazardan almayalım istiyoruz ama yapamıyoruz. Kelebekler hepsini yiyor. Akşamları evde ışık bile yakamaz hale geldik. Evlerin balkonlarına çıkamıyoruz. Bu soruna çözüm bulunmasını istiyoruz" diye konuştu.

Ayşe Yılmaz da "Allah’ım böyle bir şey yok. Köyde yaşıyoruz, evin önünde yemek dahi yiyemiyoruz. Tabağımıza, bardağımıza kadar giriyorlar. Evin içinde ışık yakamıyor, kapı, pencere açamıyoruz. Her yeri istila ettiler" ifadelerini kullandı.

DOÇ. DR. AKINER: BİTKİLERİN ÖZ SUYUNU EMİYOR Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Zooloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Akıner de 2010 yılından itibaren kelebek türü ile ilgili çalışma yürüttüklerini belirterek türün bölgede tarım ürünlerine zara verdiğinin belirlendiğini söyledi. Akıner, şunları dedi: "Biyolojik bir mücadele geliştirebilir miyiz diye araştırmalarımız var. Biyolojik bir ajan bulup bu türün mücadelesinde kullanabilir miyiz diye çalışıyoruz. Böceğin ağız yapısı diğer böceklerden biraz farklı. Hortum şeklinde bir ağız yapısı var. Bu hortum şeklindeki ağız yapısını bitki öz suyunu emmekte kullanıyor. Bitkinin öz suyunu çektiği için bitkide bir dengesizlik ve kuruma oluşuyor. Bu bölge çay tarımı için Türkiye’nin tek ve yegane bölgesi. Çay tarımında ciddi bir rekolte düşüşü olduğu biliniyor. Son 4-5 yıldır üreticiler rekoltelerinin düştüğünü söylüyor. Bu da bize bitki üzerinde ciddi bir baskı olduğunu gösteriyor. Bizim daha önce yaptığımız denemelerde gerçekten efektif sonuçlar bulduğumuz bitki türlerimiz var. Bunlarla mücadelede kullanılacak. Bu bitkilerin şuana kadar yüzde 60 -70 bandının üzerinde ölüm yüzdesi verdiğini gördük. Bu dönem hayvanın en yoğun beslendiği dönem. Bu dönemde elde edilecek başarı ciddi açılım ortaya çıkaracağa benziyor. Yapılan çalışmaların sonuçları bize böyle bir umut veriyor."

RICANIA SIMULANS Kafkaslar'da yer alan Gürcistan üzerinden 2007 yılında Doğu Karadeniz'e gelen 'Vampir' olarak da bilinen Ricania Simulans adlı canlı türü, Artvin, Rize, Trabzon ve Giresun’da yayılmaya başladı. Bölgede son birkaç yıldır çoğalan, 'Ricania simulans', suyunu emdiği sebze ve yabancı otlardan beslenerek kurumalarına neden oluyor. Son yıllarda yayılma alanın daha da geliştiren tür, Karadeniz sahili boyunca Samsun'a kadar ulaştı. Ayrıca Trakya bölgesinde Bulgaristan üzerinden İstanbul ve Sakarya'ya kadar yayılarak Marmara Bölgesi’nde de görülmeye başlandı. Mayıs ayında ergin öncesi dönemde tüylü bir yapıda olan canlı, Haziran ortasından itibaren ergin dönemine ulaşıyor. Bu dönemde beslenme aktivitelerini azaltıp, yumurtlama aktivitelerini arttırıyor.