Hilal ÖZTÜRK- Ali ABLAY- Mertcan ÖZTÜRK/ İSTANBUL, () SURİYELİ mülteciler ve yerinden edilmiş kişilerin haklarını korumak amacıyla, Suriyeliler tarafından kurulan Suriye Vatandaşlık Onuru Derneği (SACD), rejim tarafından kontrol edilen bölgelerde neler yaşandığını ortaya koyan bir araştırma raporu yayınladı. Rapora göre Esad yönetiminde olan bölgelerde, muhalif gruplarla bağlantısı olmasa dahi rejim yanlısı olmadığı düşünülen Suriyelilere insan hakkı ihlalinin yapılmaya devam edildiği tespit edildi. Esad rejimi yanlısı olmadığı düşünülenlere keyfi tutuklamalar, zorla çalıştırma, zorla askere alma, haraç ve temel hizmetlerin sağlanmaması gibi insan hakları ihlallerinin yaygın ve sistematik bir şekilde işlenmeye devam ettiği belirtildi. DERNEK ÜYESİ KHATTAM: ‘SURİYE’YE DÖNENLERİN YÜZDE 60’I TUTUKLANDI SACD yetkilisi Muhammed Khattam derneğin siyasi bir bağlantısı olmadığını ve taraf olmadan bu raporu hazırladıklarını belirterek çarpıcı bilgiler sundu ve şunları söyledi: "Bizim derneğimizin siyasi bağlantısı yoktur ve tamamen Suriye vatandaşları tarafından kurulmuş bir dernektir. Hiçbir siyasi taraf ile bağımız yoktur. Bu rapor 165 kişi baz alınarak ve farklı şehirlerden oluşan bir rapordur. Halep, Şam, Humus ve Guta'da yaşayan katılımcılar tarafından oluşturulmuştur. Böyle bir rapor daha önce hazırlanmadı. Raporumuz, rejim bölgesinde yaşayan Suriyelilerin neler yaşadıklarını ve Esad rejimi tarafından nasıl yaptırımlarla karşılaştıklarını anlatıyor. Biz hem bu 165 kişiyi hem de yakınlarını baz alarak hazırladık bu raporu ve rapordaki rakamlar birçok şeyi ifade ediyor. Suriye'ye dönenlerin yüzde 62'lik bir kısmı tutuklandı ya da yakınları tutuklandı. Suriye'ye bu durumda dönmek hiç iyi bir şey değil. Suriye'de yaşayan Suriyelilerin yüzde 60'lık bir kısmı Suriye’den çıkmak istiyorlar. Çünkü Esad sürekli daha fazla baskı yapıyor. Dönen Suriyeliler Esad rejimi tarafından tutuklanıyor ya da askere gönderiliyorlar. 2011’den 2016 yılına kadar Suriye'de olmasanız bile Esad rejimi elektrik, su, diğer hizmetleri vermese bile bu faturaları ödemek zorunda bırakıyor. Suriye'ye dönenlerin yüzde 65'i bu faturaları mecbur ödediler, çünkü Suriye hükümetinden bir belge almak istiyorsan önce bu faturaları ödemek zorunda bırakılıyorsunuz. Bir örnek vereyim 65 yaşındaki yaşlı bir adamın bütün çocukları Suriye'den çıktılar. Bir tane 18 yaşındaki oğlu kaldı yanında. Esad rejimi onun oğlunu aldı ve askere gönderdi" dedi. 'EVLERİMİZE VE MALIMIZA ZORLA EL KOYULUYOR' Khattam, rejim bölgesinde yaşanan baskı ve işkenceleri şu sözlerle anlattı: "Hem Ruslar hem de İranlılar bizim yerlerimizi de evlerimizi de Esad rejimiyle birlikte yok ettiler. Sonrasında o bölgelere yeni evler yaptılar. Bu binalara Ruslar ve İranlılar yerleşti. Sizin eviniz oradaysa bile mülteci olarak yurtdışına gittiyseniz hak iddia edemiyorsunuz. Yakınınız yoksa Esad rejimi bu yeri alıp kullanabiliyor. Esad ‘10 numaralı kanun’ diye bir kanun çıkarttı. Kanuna göre siz yoksanız ve yakınınız da yoksa Esad rejimi her şeyinize el koyuyor. Suriyeli vatandaşlar, evlerine ve iş yerlerine zarar gelmeden dönmek istediler ama dönünce de tutuklandılar ve hapislere koyuldular. Bildiğimiz her aileye Esad rejimi tarafından bir zarar geldi. Eğer zengin bir aileyseniz rüşvet vermek zorundasınız ama rüşvet veremiyorsanız ya çocuğunuz askere gidiyor ya da tutuklanıyor bir daha da haber alamıyorsunuz. Benim yakın bir arkadaşım var. 70 yaşında Türkiye'den Suriye'ye döndü, Suriye’de evi vardı. Döndüğünde Esad rejimi onu hapse attı, 1 ay nerede olduğunu kimse bilmiyordu. Neden hapse girdiğini bilmiyordu. Hapisten çıktıktan sonra Türkiye'ye döndü ve bize 100 kişilik koğuşlarda kalıp günlerce aç bırakıldığını söyledi bize. Esad rejimi polisleri gözlerinizi kapatarak sizinle konuşuyorlar ve tehdit ediyorlar, zarar vereceklerini söyleyerek kimsenin hapisten çıkamayacağını söylüyorlar." DÖNEN SURİYELİLERİN YÜZDE 13'Ü TÜRKİYE'YE GELMEK İSTİYOR İstatistik verileri de aktaran Khattam, "Dönen Suriyelilerin yüzde 75'i tekrar Suriye'den ayrılmak istiyorlar. Yüzde 10'u İdlib'e gitmek istiyor. Yüzde 31'i Türkiye'ye gelmek istiyor. Yüzde 31'i Avrupa'ya gitmek istiyor. Yüzde 13'ü Arap ülkelerine gitmek istiyor. Yüzde 14'ü Türkiye'nin kurduğu güvenli bölgede yaşamak istiyor. Yüzde 1'i YPG'nin bulunduğu bölgede yaşamak istiyor. Yüzde 84'lük kesim kimsenin Suriye'ye dönmesini tavsiye etmiyor. Yüzde 13'lük bir kesim ise ‘Suriye'ye dönülebilir’ diyor. Raporumuzun rakamları bu şekilde" diye konuştu. 'EN ÇOK İNSANI YARDIM YAPANLAR TUTUKLANIYOR' Suriye'ye gidip gelen ve orada İnsanı Yardım vakfında çalışan Fadi Nzhat, "Çok şey yaşadık. İnsani yardım yapanların hepsi Esad rejimi tarafından en çok baskıyı görüyor. Benim de bir kardeşim 1 yıl Suriye'de tutuklu kaldı. Çünkü kardeşim hastanede insanlara yardım etmeye çalışıyordu. Tutuklananların da büyük bir kısmı insani yardım yapmaya çalışanlardan oluşuyor" dedi. 'BİR YAKINIM SURİYE'YE DÖNDÜ FAKAT HAVAALANINDA TUTUKLANDI' Birçok yakınının halen Suriye'de olduğunu belirten Shaima Bouti ise, "Biz Suriye’den çıkıp Türkiye'ye geldik, güven ve istikrar içerisinde yaşadık. Benim bir yakınım Suriye'ye dönmek istedi fakat havaalanında tutuklandı. Ailesi ve arkadaşları göremedi. Uzun zamandır hapishanede kalıyor. Suriye'de kalanlar Esad rejimi için savaşmak zorunda bırakılıyor ve silahınızı bırakırken Esad rejimiyle bir anlaşma imzalıyorsunuz. Rejim size ‘Artık kalabilirsiniz Suriye'de’ diyor fakat 1-2 ay sonra gelip tekrar ‘Bizim için savaşmalısınız’ diyor. Yaşamak için temel ihtiyaçları Suriye'de Esad rejimi vermiyor, elektrik, su vermiyor. Ekmek bile bulamıyor orada birçok insan. Yakınım olan bir kadının eşi Esad rejimi tarafından tutuklandı, sürekli gezdirildi birçok polis karakoluna götürüldü, kendisinden rüşvet istendi ama ödeyemediği için eşi hala tutuklu durumda" diye konuştu.