Ermenilerin Anayasa Mahkemesi’ne başvurarak, mülkiyetinin iadesini talep ettiği Adana’nın Kozan ilçesindeki Kilikya (Aya Sofya) Manastırı’nın yıllar önce sökülerek, taşlarının mezarlık duvarı ile kütüphane ve lise binasında kullanıldığı belirtildi. Tarihçi Abdurrahman Kütük, manastırın bulunduğu arazinin Ermenilere ait olmadığını söyledi.
Ermenilerin iki büyük kilisesinden biri olan Lübnan’daki Kilikya Katolikosluğu, Kozan ilçesindeki Kilikya Manastırı’nın mülkiyetinin iadesini talep etmesi ilçede tepkilere neden oldu.
TAŞLARINDAN MEZARLIK DUVARI, OKUL, KÜTÜPHANE YAPILDI
Araştırmacı Emin Yüce, 1920’li yıllarda Ermenilere tanınan ve 7 ay geçerli olan iade davası hakkı olduğunu ve hiçbir Ermeni’nin iade davası açmadığını, aradan bir asırlık süre geçmesi ile Ermenilerin bu haklarının da fiilen ortadan kalktığını söyledi.
Yıllardır acı çeken Kozan halkını o dönem kimse önleyemediğini ifade eden Yüce, "Manastırı, resimlerini, duvarlarını talan etmişler. Daha sonra da 1960’lı yıllarda dönemin belediye başkanı tarafından mezarlığın duvarları yapılmış. Ayrıca bu taşlardan Kozan Lisesi’nin yapımında ve o dönem Karacaoğlan Kütüphanesini Yaşatma Derneği tarafından bugünkü Karacaoğlan Halk Kütüphanesi yapılmıştır” dedi.
"MANASTIRIN ARAZİSİ MÜSLÜMAN BİR TÜRK AİLEYE AİTTİR"
Araştırmacı Tarihçi Abdurrahman Kütük, 2 Haziran 1920 yılında Ermenilerin ilçeyi işgal eden Fransızlarla beraber Kozan’ı kendi istekleri ile terk ettiklerini ve o günden bugüne hiçbir Ermeni’ye Kozan’a gelmemeleri için baskı yapılmadığını söyledi.
Osmanlı arşivlerinde yaptığı araştırmalara göre, manastırın bulunduğu arazinin Ermenilere ait olmayıp 1903 yılında Müslüman bir Türk aileye ait olduğunu ve bu bölgenin 1903 yılında Ermeniler tarafından ele geçirildiğini söyleyen Kütük, “Bu arazilerin büyük kısmı Ramazanoğlu Halime-i Zade Camii ve Medresesi’ne ait vakıf arazileridir. Ermenilerin manastır olarak kullandıkları bu arazinin aslında büyük bir kısmı Müslüman bir Türk aileye ait arazilerdir. 16 Nisan 1903 yılında Ermeniler bu arazileri ele geçirmişlerdir. 2 Haziran 1920 tarihinde Ermeniler bu arazilerden kendi rızaları ile ayrılmışlardır. Fransızlar bu topraklardan çekilirken kendileri de bu bölgeyi bırakarak gitmişlerdir. Bu arazilere de devlet Balkanlar’dan, Afrika’dan ve Doğu’dan gelen muhacirleri yerleştirmek suretiyle burada iskan yapmıştır. Ermenilerin 1920 yılından bu yana yaklaşık 95 yıldan beri gelip memleketlerine gitmektedirler. Hiçbir Ermeni’ye buraya gelmemeleri veya burada kalmamaları için baskı yapıldığı söz konusu olmamıştır” diye kaydetti.