Beyza Nur GÜLER- İdris TİFTİKÇİ/-Fatih Emrah ERDOĞAN/İSTANBUL-BALIKESİR, () GEÇMİŞ yıllarda pek rağbet görmeyen kelle, bacak, ciğer, böbrek, yürek, işkembe gibi sakatat ürünlerine talep, kış aylarının yaklaşmaya başlamasıyla arttı. 'kelle paça', 'ayak paça', kokoreç için işkembe sakatatlar arasında en çok tercih edilenler arasında. Vatandaşlar ise yüksek fiyatlardan şikayetçi. Fiyatların artışında ise yerli kesimin azlığı, yurt dışından karkas gelen et arasında sakatatın yer almaması gösteriliyor. Balıkesir'de 3 nesildir kasaplık yapan Volkan Kasabalı, "İşe başladığım zamanlarda sakatatın değeri yoktu. Aynı tavuk kanadı gibi, ne arayan, ne soran vardı. Şimdi sakatat altın oldu. Ciğeri biz düne kadar 15-20 liraya satıyorduk. Şimdi oldu 45 lira. İşkembe düne kadar 5-6 liraya yüzüne bakan yoktu şimdi oldu işkembenin kilosu 18-20 lira. Diğer sakatat ürünleri de yüzde 100 arttı" dedi. Türkiye’de en çok sakatatın çıktığı illerin başında Balıkesir geliyor. Balıkesir’den gelen sakatatlarda fiyat artışı olunca, İstanbul’daki lokantalar da fiyatlara zam yaptı. Kış aylarında sık sık sakatat yemek isteyen tüketici ise bu durumdan şikayetçi. “SAKATATIN BESİN DEĞERİ ÇOK YÜKSEK” Edremit Lokantacılar, Fırıncılar ve Kasaplar Odası Başkanı Aykut Dürüst, "Sakatat besin değeri çok yüksek bir ürün. Çok da değer kazandı. Örneğin bir insanın kolu kırıldığında hakikaten çok vücuda katkı sağlar. Bu arada da Canan Karatay'ın televizyonlara çıkıp, 'paça çorbası için' demesiyle talep de kat ve kat arttı lokantalarda. Fiyat artışında başka sıkıntılarımız da var. İthal hayvan ülkemize karkas geliyor. Karkas geldiğinde de içinde kellesi ve sakatat kısmının olmaması, sakatat ihtiyacının karşılanamamasına neden oluyor. Talebin de artmasıyla fiyatı ciddi anlamda, ete göre yüzde 100 katlanıyor. Biz lokantacılar bazen ihtiyacımız olan sakatatı bulamıyoruz. Türkiye'de et yönününde besleyen il Balıkesir diyebiliriz. Et fiyatları çok fazla yükselmedi ama sakatat fiyatları yükseldi. Paça çorbası, işkembe çorbasına rağbet arttı. Halkımız sakatata ağırlık verince fiyat da aynı şekilde yükseldi. Canan hanımın açıklamaları, yaralanmalara, sakatlıklara iyi gelir demesi fiyatları ikiye, üçe katladı. Bundan bir buçuk sene önceki fiyatı ile şimdiki arasında çok fark var. Ete bu kadar zam gelmedi” dedi. “BALIKESİR’DE 65, İSTANBUL’DA 75 LİRA” Üç nesildir Balıkesir'de kasaplık yapan Volkan Kasabalı da şöyle konuştu: "“Kasaplık bizde dede mesleği. Dedem de, babam da kasaptı. Kendim de 30 senedir bu işi yapıyorum. Dedem, babam ve benim işe başladığım zamanlarda sakatatın değeri yoktu. Aynı tavuk kanadı gibi, ne arayan, ne soran vardı. Şimdi sakatat altın oldu. Ciğeri biz düne kadar 15-20 liraya satıyorduk. Şimdi oldu 45 lira. İşkembe düne kadar 5-6 liraya yüzüne bakan yoktu şimdi oldu işkembenin kilosu 18-20 lira. Diğer sakatat ürünleri de yüzde 100 arttı. Artışın ana sebebinin yerli malı kesimlerin azalarak, ithal etin gelmesi olduğunu düşünüyorum. Şimdi et karkas olarak geliyor ve sakatatı yok. O yüzden lokantalar, oteller, restoranlar ciğeri, işkembeyi istiyorlar fakat kestiğimiz yerli hayvanın sakatatı yeterli gelmiyor. Talebin fazla olması, kesimin yeterli olmaması fiyatın artmasına neden oluyor. Ete göre sakatatın fiyatı daha çok artıyor. Dana ciğer 45 lira, yürek 20 lira, böbrek 18 lira, işkembe 18 lira kilosu. Kuzu kellesinin toptan fiyatı 20 lira şu an. Bunlar önceden bedavaydı. 6 liraya kuzu kellesi satıyorduk. Sakatat fiyatının düşmesi için yerli kesimin artması ve sakatatın bollaşması gerekiyor. Geçen sen 30- 32 liraya sattığımız dana ciğeri şu an 45 lira oldu. Şu an kıyma 52- 54 liradan, satılıyor kuşbaşı 54-58 lira. Semt semt bu fiyatlar değişmekte. Kuzu ciğerini ise şu an 65 liraya satıyoruz. En büyük sıkıntılardan biri de bu. Ki bu fiyat burada, İstanbul'da 70-75 lirayı buluyor. Kuzu kesimi de ciğer ihtiyacını karşılayacak durumda değil. Dana ile kuzunun kesimi önceden aynıydı. Şu an o fark da açıldı.” SAKATATIN TOPTANDAKİ DURUMU Kasabalı, sakatatın toptan satıştaki durumunu ise şu sözlerle açıkladı: "Talebin fazla olması, yerli kesimin az olması, ithal etin gelmesi sakatat fiyatlarının 2 liraya kadar çıkmasına sebep olmuştur. Eskiden 1 lira civarı olan sakatatın kilogram fiyatı, şu an 2 lirayı buldu. Bu 2 lira olarak söylediğimiz fiyat, hayvanın karkas ağırlığı üzerinden belirleniyor. Örneğin 300 kilo gelen bir hayvan için 2 liradan 600 lira ödeme yapılıyor. 300 kilo civarındaki bir danadan, yaklaşık 7 kilo civarında ciğer çıkıyor. 2 kilo civarında yürek çıkar. 1-1 buçuk kilo arası böbrek, 1 kilo civarı dalak, bir tane dana beyni, 6-7 kilo kelle etti, 5-6 kilo işkembesi ve yağları var. Onun haricinde pek bir şey yok. Bu hani arz-talep meselesi." Toptan ve perakende sakatat satışı yapan esnaflardan Cemal Gülsün de İstanbul’da semtlere göre de sakatat fiyatlarının değişiklik gösterdiğini belirterek, "Lokantalarda bizim 20 liraya sattığımız bir kellenin porsiyonunu 20 liraya veriyorlar. Mesela Bursa ve Balıkesir bölgelerinde süt kuzusu kesildiği için o bölgelerden İstanbul’a bayağı kokoreç geliyor. Tanesini 90-100 liraya veriyorlar zannedersem. 2.8 ila 3 kilo arası oluyor. Onu da kokoreççilere veriyorlar, onlar da müşteriye 5’e satan da var, 10’a, 15’e satan da var. Semtine göre değişiyor fiyatlar. Bugün Fatih’teki fiyatla Kadıköy’deki bir olur mu? Bugün ben 2,5 liraya kellenin tanesini satıyorum. Kadıköy’de müşteriye 5 liraya satıyorlar” dedi. “SAKATAT VÜCUDUN SAVUNMA SİSTEMİDİR” Sakatat fiyatlarının kış ayları yaklaşınca artmasına müşterilerin tepki gösterdiğini dile getiren Fatih'teki lokantanın sahibi Mehmet Sur da "Fırsatçılar kış aylarına girdiğimizde, zaten yazın kimse sakatat içmediği, ellerinde kaldığı için kış ayları yaklaşınca direkt zam yapıyorlar. Mesela ben bir kelleyi 20-22 liradan alıyorum. Kış ayları gelince 27-28 lira oluyor. Yüzde 30 zam yapıyorlar. Ama buna bir 'dur' demeleri gerekiyor. Bunun önleminin alınması gerekiyor çünkü kış aylarında herkes kelle paça içiyor. Biliyorsunuz kelle paça vücudun savunma sistemidir. Vücut kırıklarına iyi gelir. İnsanların, çocukların bağışıklık sistemini güçlendirir. Bunu tıp da tavsiye ediyor. Bu fiyatların yükselmesine biz isyan ediyoruz çünkü kış aylarında biz kazanamıyoruz. Fiyatları tüketici yüksek buluyor. Kış aylarında fiyatları biraz yükselttiğim zaman, müşteriden tepki alıyoruz. “Bir çorba 23-25 lira olur mu” diyorlar. Kokoreç özellikle Bursa’dan, İzmir’den geliyor. Kokorecin fiyatı da kış aylarında yükseliyor” ifadelerini kullandı. “FİYATLAR HER GEÇEN SENE ARTIYOR” Sağlığı için sık sık sakatat tükettiğini ifade eden Tayfun Özcan da "Sağlığımızı düşünüyoruz ve sakatat tüketmeye çalışan biriyim sürekli. Haftada bir öğün mutlaka kelle paça olsun veya başka sakatatlar yiyorum. Fiyatlar pahalı, çok fahiş bir artış olmuyor her sene üst üste ama 3-5 sene öncesine bakacak olursak fiyatlar her geçen sene daha da artmakta"dedi. Ozan Er ise, "Fiyatlar gün geçtikçe artıyor. Tüketici olarak şikayetciyiz. Tabii ki bizim açımızdan fiyatlar yükselmedikçe daha rahat sakatat tüketiriz. Yükseltmemelerini rica ediyoruz. Başka diyecek bir şey yok. Buranın fiyatları biraz daha uygun ama başka yerlere gittiğimizde fiyatlar artıyor bundan da doğal olarak şikayetci oluyoruz" diye konuştu. (FOTOĞRAF) .