TÜRKİYE'nin toplam beyaz et ihracatının yüzde 50’sinin gerçekleştirildiği Irak'a ihracatın durması, mangal sezonunun sona ermesi ve av sezonunun başlamasıyla birlikte balığın bollaşması gibi etkenler, tavuk fiyatlarının düşmesini sağladı. . Yaz boyu piknik yapan vatandaşların mangallarda ızgara yapıp bolca tükettiği tavuğun fiyatında, sonbaharın gelişi ve av sezonunun başlayıp tezgahlarda balığın bollaşması nedeniyle ciddi oranda gerileme yaşandı. Türkiye'nin toplam beyaz et ihracatının yüzde 50’sini gerçekleştirdiği Irak'a ihracatın durması da üreticiyi üzdü. İhracat durunca, iç pazarda üretim fazlalığı oluştu. Balıkesir Kanatlı Hayvan Eti Üreticileri Birliği Başkanı Bahattin Baltaş, tavukçuluk sektöründe baz alınan bütün pilicin kilo maliyetinin 7,5 TL civarında olduğunu, buna karşın ortalama kilo satış fiyatının 5- 5,5 TL aralığında seyrettiğini söyledi. Sektörün zor bir süreçten geçtiğini belirten Baltaş, üreticinin şu anda bütün piliçte kilogram başına 2 lira zararı ettiğini anlattı. Bu durumdan tüketici ve esnafı memnun olurken, üreticiyi ise şikayetçi. ‘DÜŞÜŞ BEKLENİYORDU AMA IRAK ÖNEMLİ BİR ETKEN OLDU’ Bahattin Baltaş yazın bitmesi, okulların açılması, balık avı sezonunun başlaması gibi etkenler nedeniyle tavuk fiyatının düştüğünü belirterek, "Bir de Irak etkeni var. Irak, bizim tavuk eti üreticileri olarak ihracat yaptığımız en önemli ülke. Hatta toplam Türkiye ihracatının yüzde 50’si Irak’a yapılıyor. Fakat Irak merkezi yönetimi ile Irak Kürt Bölgesel Yönetimi arasında çıkan siyasi problemlerden dolayı maalesef Türkiye'den et ihracatı durduruldu. Bu da yaklaşık Türkiye'de yüzde 15- 20 arasında et fazlası oluşmasına neden oldu. Bu büyük bir sıkıntı bizim için. Bu nedenle fiyatlar, beklediğimizden çok daha aşağıya indi. Şu anda fiyatlar maliyetin daha altında. Yani üretim yapıyoruz, yüzde 15-20 civarında zarar ederek satıyoruz” dedi. Yaz sezonunun üretici açısından iyi geçtiğini söyleyen Baltaş, "Yazın bütün piliç fiyatının kilosu 15- 16 TL’yi buldu. Yaz döneminde ihracatla ilgili sıkıntımız da yoktu. Bir de parça ürünler var. Bunlar katma değerli ürünler, bütün piliç gibi değil. Bunu yapmak ayrıca bir işçilik gerektiriyor, maliyetleri yüksek şeyler. Örneğin 1 tavuktan 2 tane kanat ve 2 tane but çıkıyor. Hani esas ağırlık onlar da değil. Tabii onlarda da fiyatlar bütün pilice göre biraz daha yüksek. Yaz aylarında satış fiyatı 30 TL’nin üzerinde olan bu ürünler, bugün baktığınızda 10-12 lira civarında. Bütün tavuk ise kilosu 15- 16 liradan 5- 5,5 liraya düştü ve bu üretici açısından büyük bir sıkıntı” diye konuştu. ‘ÇÖZÜM AVRUPA ÜLKELERİ’ Türkiye’deki üretici firmaların Avrupa standartlarının üzerinde bir üretim kalitesine sahip olduğunu söyleyen Baltaş, Türkiye’nin gelişmişlik olarak dünyada en ön sıralarında olduğunu ve üretim alanı, kapasite olarak da dünyada 8’inci sırada bulunduğunu kaydetti. Baltaş kalıcı çözümün ise, Avrupa Birliği ülkelerine ihracat olduğunu belirterek, "20 yıldır firmalar Avrupa Birliği’ne et satmaya çalıştığı halde, bir türlü bunda başarılı olamadı. Avrupa Birliği'ne üye ülkeler, Brezilya’dan, Uzak Doğu'dan, yani çok daha uzak ülkelerden donmuş ürünü alıyorlar, fakat Türkiye'den taze ürünü almıyorlar. Bu konu bakanlıklar ve hükümetler arasında yapılabilecek anlaşmalarla çözülebilir. Aslında şu anda gelişmişlik olarak dünyada en ön sıralardayız, üretim alanı, kapasite olarak da dünyada 8’inci sıradayız. Firmalar Avrupa standartlarının üzerinde üretim yapmasına rağmen, maalesef et satamıyorlar. Bu krizden kurtulmanın uzun vadeli tek çözümü Avrupa ülkelerine satış yapabilmek” dedi. ‘FİYAT DÜŞÜŞLERİ VATANDAŞA YARADI’ Edremit'te 25 yıldır perakende tavuk satışı yapan Özdeyiş Özdemir, tavuk fiyatlarında ilk defa yaz ve kış döneminde bu kadar yüksek bir fiyat farkının oluştuğunu söyledi. Kendilerinin kar oranlarının düşmesine karşın vatandaşın fiyatlardan memnun olduğunu ve tavuk satışlarının da yükseldiğini kaydeden Özdemir şunları söyledi: "Şu anda beyaz et fiyatları dönemsel olarak değişkenlik gösteriyor. İlkbaharda mangal sezonunun açılmasıyla ızgara ve mangallık, yani kanat ve kelebek gibi ürünlerde artış olmakta. Kış aylarında da haşlamalık ve fırınlık ürünlere talep artmakta. Her yıl dönemsel olarak tavuk fiyatları buna göre artar veya düşer. Şu anda fiyatlar ise normalden daha fazla düştü. Bu nedenle talep de görüyor. Tabi fiyatlar ucuzladıkça da kar payları düşüyor. Zaten genel olarak fiyatlar 2 yıldır normalin altında. Şu anda ciğerin kilosu 6 lira, taşlık 8 lira, çorbalık 4 lira, kemikli bütün göğüs, bütün piliç 9 lira. Bunlar perakende fiyatlar. Yaz ayında 30- 35 liraya kadar yükselen mangal ve ızgaralık ürünlerin kilo fiyatları şu anda 10-12 TL arasına kadar düştü. Bu durumu tabii ki vatandaşlar değerlendiriyor. Ama tesisler, üretici, pazarlamacılar, perakendeciler bu durumda hoşnut değil."