Ege Bölgesi’nin kış aylarında vazgeçilmez geleneği olan deve güreşleri sezonunun yaklaşmasıyla birlikte Aydın’da develerin süslenmesi için hazırlıklar başladı. Sezon öncesi deveciler, havut giydirme törenlerine hazırlanırken, develerin süsü olan ve el emeği göz nuru ile hazırlanan çul ve golonlar dikilmeye başlandı. Aydın’ın Efeler ilçesinde yıllardır devecilik yapan Pınar Fenerci Şentürk ve Bayram Ali Şentürk çifti, çocukları gibi baktıkları develeri için sezon öncesinde hazırlıklara başladı. Develerin hem üşümemesi hem de güzel görünmesi için çul, golon ve havut süslemelerini el emeği ile hazırlayan Pınar Fenerci Şentürk, develerinin çocuklarından farksız olduğunu ifade etti. Kendi develerinin yanı sıra başka devecilerden gelen siparişler üzerine el emeği ürünleri hazırlayan Şentürk çifti, yaptıkları süslemeler ile develeri adeta gelin gibi sezona hazırlıyor. Deve güreşleri sezonunun yaklaşmasıyla hazırlıkların da başladığını ifade eden deveci Pınar Fenerci Şentürk; “Deve güreşleri sezonunun hazırlığı için develerimizin çul, golon ve giyimlerini yapıyoruz. Yeri geliyor tamirini, yeri geliyor yenisini yapıyoruz. Kendi develerimiz olmak üzere sevdiğimiz saydığımız bir çok arkadaşımız da sipariş veriyor. Onların süslerini de yapıyoruz. Bütün ürünlerin farklı farklı işlevleri var. Ayrıyeten birde havut bölümü var ama onu havutçular yapıyor. Biz sadece burada giyim ve süs işlemlerini yapıyoruz” dedi. “Evdeki çocuğumuzdan farksız” Develeri üşümesin diye ürünlerinde keçi kılı kullanmaya gayret ettiklerini ifade eden Şentürk; “Damımızda 4 devemiz var, ikisi ufak diğer ikisi ise biraz daha olgun. Onlar bizim için evdeki çocuğumuzdan farksız. Kendimiz gibi görüyoruz. Onlar üşümesin, en iyisini görsün diye elimizden geleni yapıyoruz. Ufak ve büyük develerimiz için ayrı ayrı işçilikler ile ürünlerini özenle yapıyoruz. Çullarımız, golonlarımız hakiki keçi kılından yapılıyor. Malzemelerimizde keçi kılı kullanmaya gayret gösteriyoruz. İçerisinde kesinlikle naylon ürün olmamasına dikkat ediyoruz. Üzerinde kullandığımız keçelerimiz de aynı şekilde el dokuması ve kalın oluyor. Çünkü onların hepsinin ayrı bir işlevi var. Bunlar, devenin üzerine koyduğumuzda deveyi sıcak tutan malzemeler. Naylonlu ürün olursa, en küçük bir ıslanmada kabarır ve ağırlaşır. Keçeler de ince olursa ısıtma olmaz. Belli bir süre sonra da yırtılma ve deforme olur. Bu tarz sorunları engellemek için işçiliklerde de ürünlerde de el yapımı ürünler kullanıyoruz” dedi. “Çul ve golon olmadan havutlama olmaz” Her biri el emeği ile yapılan ürünlerin yapım süreçlerinin de istenilen desene göre değiştiğini ifade eden Şentürk; “Çul grubu üzerindeki işçiliğe göre 3-4 gün arasında, golon dediğimiz ürünler de 1-2 gün içerisinde çıkabiliyor. Giyimlerde takımlar 14-15 parçayı bulabiliyor. Eğer takım halinde olacaksa 1-1,5 ay gibi zamanda olabiliyor ama sadece bir yular olduğunu varsayarsak istenilen desenlere göre en fazla 10 gün içerisinde teslim edebiliyoruz. Yani parça parça değişiyor işlerin tamamlanma süreleri. Ama Kasım ayı itibariyle birçok deveci, develerini havutlayacağı için artık sezonumuzun tam kıvrak zamanı. Herkes biran önce işini yaptırıp teslim almak istiyor. Çünkü giyimsiz deve havutlayabilirler ama çul ve golon olmadığı sürece bir işlem yapamazlar” dedi. “Her türlü deseni çiziyoruz” İstenilen her türlü deseni keçe üzerine işleyebildiklerini sözlerine ekleyen Şentürk, ürünler hakkında bilgi vererek “Örneğin zömbek yapımında takılan ponponlar olmazsa olmazımız. Çünkü bu ponponlar deveye giydirildiği zaman aşağıya doğru sarkıyor ve ayrı bir güzellik katıyor. Yine zömbekleri yaparken öncelikle dilgozsuz olmamasına dikkat ediyoruz. Çünkü; püskül, şeritler ve dilgoz, bu işi gösteren ayrıntılardır. Bir ürünü hazırlarken önce dilgoz ile deseni çiziyoruz. Daha sonra da ince boncuklarla, pul boncuk dediğimiz sistemle buna işliyoruz. Genellikle müşterilerin istediği desene ve renklere göre hazırlıyoruz. Zömbek kısmı da sabittir. Çoğu zaman ay-yıldız ya da üç hilal olur. Kimisi giyiminin desenine göre aynı modeli de isteyebiliyor. Yani aklınıza gelebilecek her türlü deseni bunlara çiziyoruz” dedi.