Yaşar Üniversitesi mezunu Can Yıldız, otizmli kuzeni Umut’a yardımcı olmak için tasarladığı ve 5 yıldır özel çocukların umudu olan eğitim materyali Tolkido’nun ardından, onlar için bir projeye daha imza attı. Yıldız, sosyal problem yaşayan başta otizmliler olmak üzere tüm özel eğitime ihtiyaç duyan çocukların, ev dışındaki hayata adapte olmalarına yardımcı olan “Autism360” isimli 360 derece video/sanal gerçeklik platformunu hayata geçirdi. Yaşar Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümünden 2017 yılında mezun olan Can Yıldız, daha öğrenciyken üniversitenin Kuluçka Merkezi Minerva’da, özel eğitim ihtiyacı olan çocuklar için Tolkido isimli eğitim materyalini hayata geçirdi. Tolkido projesi ile birçok ulusal ve uluslararası ödül kazanan, 5 yılda binlerce özel çocuğun eğitim hayatına katkı sağlayan Can Yıldız, yeni projeler geliştirmeye devam ediyor. Yıldız, psikoloji bölümünden arkadaşlarının desteğiyle yaptığı ve o yıl Genç Beyinler Yeni Fikirler Proje Yarışması’nda iki birincilik kazanan özel eğitim ihtiyacı olan çocukların gelişimine katkı sağlamayı amaçladığı mezuniyet projesini, KOSGEB AR-GE ve İnovasyon Destek Programı desteğiyle ürüne dönüştürdü. Önce sanal gerçeklik ile deneyimleyecekler Autism360 isimli projenin çıkış noktası hakkında bilgi veren Can Yıldız, “Otizmli ya da özel eğitime ihtiyaç duyan çocukların en büyük problemi, sosyal iletişim ve sosyal ortama uyum sağlamak. İletişim problemi yaşayan çocuklar, kalabalık ortamlara girmekte zorlanır ya da korktukları için öfke nöbetleri geçirir. Yapılan çalışmalara göre; otizmli çocuklara, örneğin alışveriş merkezi, dolmuş, otobüs, berber vb. sosyal ortamlara girmeden o ortamlar deneyimletilirse bu problemin azaldığı ya da ortadan kalktığı tespit edilmiştir. Proje, özel eğitime ihtiyaç duyan çocuğun, bir sosyal ortama girmeden, o ortamı önce sanal gerçeklik ile deneyimlemesini sağlayan bir platform olarak tasarlandı. Sanal gerçeklik gözlüğü ve mobil uygulamamız sayesinde çocuklar, 360 derece bu ortamları deneyimleyebilek. Böylece, sosyal problem yaşayan başta otizmli çocuklar olmak üzere tüm özel eğitime ihtiyaç duyan çocukların dikkatlerini toplamasına, günlük hayat becerilerine sahip olabilmelerine ve ev dışındaki hayata daha kolay adapte olmalarına yardımcı olmayı hedefliyoruz” dedi. 360 derece çekilen gerçek videolar Bu sayede evlere mahkûm olan yüz binlerce bireyin sosyal hayata katılmasını ve çocukların evden çıkamaması ve problem davranış göstermesi sebebiyle sıkıntı çeken ailelerin hayatını kolaylaştırmayı amaçladıklarını belirten Can Yıldız, sistem ile ilgili şu bilgileri verdi: “Çocuk gözlüğü takıp eğitim alırken aile farklı cihazlardan bu süreci takip edip yönetebilecek. Örneğin, berbere gidilecekse uygulama içinden berber eğitimi açılarak çocuğun o anı deneyimlemesi ve gerçek işitsel, görsel uyaranlara karşı alışması sağlanacak. Bu eğitimlerin çoğu 360 derece çekilen gerçek videolardan oluşmasına karşın deprem, yangın vb. konularda ise sanal gerçeklik kullanılarak animasyon şeklinde de eğitimler oluşturulacak. Bunların yanında sanal gerçeklik ile çocuğa duygular, hisler, trafik kuralları vb. eğitimlerin sunulması da sağlanabilecek. Sistem, çocuğun ilgi alanları, korkuları ve aştığı korkuları ile oyun içi tüm davranışları kaydedecek. Sistem, çocuğu tanıdıkça makine öğrenmesi algoritması kullanılarak senaryolar çocuğun ihtiyacına göre otomatik oluşacak. Autism360, 15 eğitsel içerikle şu an kullanılabilir durumda. Her ay en az 5 yeni eğitsel içerikle büyüyen içerik havuzu, bir yıl içerisinde çocukların ihtiyaç duyduğu tüm alanları kapsamayı hedeflemekte.” Çıkış noktası kuzeni oldu Tüm bu çalışmaların çıkış noktasını da anlatan Can Yıldız, “2015 yılında kuzenim Umut’a otizm teşhisi konuldu. 2.5 yaşına kadar normal gelişime sahip çocuklarla benzer özellikler gösteren Umut, 2.5 yaşından sonra göz temasını kesip konuşma ve iletişim becerisini de kaybetti. Yetersiz eğitim sürecini görüp ailesinin yaşadığı problemlere bizzat tanık oldum. Amcamın çaresizce okul okul gezip internetteki kaynak taramalarına ve aldığı eğitim materyalleri ile evde de bu eğitim sürecini devam etme çabasında yanında bulundum. Bu gözlemlerim sonucunda önce Tolkido ortaya çıktı ve 5 yılda özel eğitim ihtiyacı olan çocukların eğitimine katkı sağladı, ardından da Autism360’ı hayata geçirme kararı aldım. Autism360’ı hayata geçirebilmek için üniversiteden mezun olurken psikoloji bölümüyle iş birliği yaparak prototip sistem geliştirdik ve testler yaptık. Araştırmalarımız olumlu sonuç verince KOSGEB AR-GE ve İnovasyon Destek Programı’ndan da faydalandık. 2 yıllık AR-GE sonucu ortaya çıkan ürün artık satışa çıktı ve playautism360.com üzerinden aile ve kurumlara ulaşıyor. Faaliyetlerimize şu anda Ege Üniversitesi Teknopark’ta devam ediyoruz. Ülkemizde, dünyada başlayan bu yönelimin öncülerinden olup otizmli ve özel eğitime ihtiyaç duyan tüm çocukların hayata katılmalarını kolaylaştırmayı hedefliyoruz. Bu alanda çalışan sivil toplum kuruluşu ve diğer sosyal girişimlerle iş birlikleri yaparak etkimizi arttırmaya çalışıyoruz” diye konuştu.