Aytekin KALENDER/RİZE, () - RİZE'de, yıllar önce deniz doldurularak, kazanılan 350 dönümlük alan üzerine inşa edilen ve 70 bin kişinin yaşadığı binaların yıkılma tehlikesinin olduğunun ortaya çıkmasının ardından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nca, kentsel dönüşüm için eylem planı hazırlığına başlandı. İlk etapta, 170 dönüm üzerindeki riskli 2 bin 700 konut ve 1500 ticarethanenin yıkımının yapılacağı dolgu alanındaki şehir merkezinin bir bölümü, yeni yaşam alanına taşınacak. Riskli binaların yıkılacağı dolgu alanında ise kat ve sayı yoğunluğu düşük, az sayıda yeni yapı inşa edilecek. Rize'de, 1960'lı yılların ortalarında, dönemin belediye başkanı Ekrem Orhon tarafından deniz dolgusu başlatıldı. Büyük taşlarla doldurulan, arasına kum veya balçık gibi malzemelerle karışım yapılan 350 dönümlük alan, deniz dolgu alanı olarak kazanıldı. Denizi dolduran Ekrem Orhon da 'denizi kara, karayı para yapan başkan' olarak anıldı. Şehir merkezinin yaklaşık 3'te 1'ini oluşturan dolgu alanı üzerinde, ilk etapta 3 kat halinde yapı izni verildi; ancak geçen sürede, dolgu alanına yüksek katlı binalar inşa edildi. Bugüne kadar gelen süreçte, aralarında valilik, belediye başkanlığı, kültür merkezi, adliye gibi kamu kurumlarının da yer aldığı çok sayıda binanın inşa edildiği alanda, yaklaşık 70 bin kişi yaşamaya başladı. RAPORDA TEHLİKEYE DİKKAT ÇEKİLDİ Binalarla ilgili belirli aralıklarla teknik inceleme yapan Rize İnşaat Mühendisleri Odası tarafından rapor hazırladı. Raporda, 3 kat yapı izni verilen dolgu alanına, mühendislik ilke ve hesaplamalarından uzak zihniyetle yüksek katlı binaların inşa edildiği kaydedildi. Deniz suyu seviyesinin altında kalan bina temellerinin oluşan korozyon nedeniyle zarar gördüğünün belirtildiği raporda, tuzlu su altında kalan bina demirlerinin de özelliğini kaybettiği ve çapının düştüğü vurgulandı. Raporda, ayrıca güçlendirme çalışmasıyla ayakta kalabilecek birkaç bina dışındaki tüm binaların yıkılması gerektiğine dikkat çekildi. ŞEHİR MERKEZİNİN BİR BÖLÜMÜ TAŞINACAK 70 bin kişinin yaşadığı binaların yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya olunduğunun ortaya çıkmasının ardından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nca, alanda kentsel dönüşüm için eylem planı hazırlığına başlandı. Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki, beraberindeki heyetle birlikte 3 hafta önce geldiği Rize'de, dolgu alanında incelemelerde bulundu. İlk etapta, 170 dönüm üzerindeki riskli 2 bin 700 konut ve 1500 ticarethanenin yıkımının yapılacağı dolgu alanındaki şehir merkezinin bir bölümü, belirlenecek yeni yaşam alanına taşınacak. Riskli binaların yıkılacağı dolgu alanında ise kat ve sayı yoğunluğu düşük, az sayıda yeni yapı inşa edilecek. Proje ile modern mimaride şehrin kurulacağı alanda prestij caddeler oluşturulacak. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından dolgu alanındaki bina ve iş yeri sahipleri dinlenerek, uygulanacak proje anlatılacak ve ortak çözüm modeli geliştirilecek. 'RİSKLİ BİNALAR İÇİN ÇALIŞMA BAŞLATILDI' Rize Belediye Başkanı Reşat Kasap, yıllar önce deniz doldurularak, kazanılan 350 dönümlük alan üzerine inşa edilen, riskli yapılarla ilgili Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na gereken bilgileri verdiklerini belirterek, bu alanda atılacak adımlara ilişkin çalışmanın başladığını açıkladı. Riskli yapıların yer aldığı dolgu alanında kentsel dönüşüm projesi uygulanacağını kaydeden Kasap, “Bakanlık yetkilileri tarafından yapılan incelemelerde belli bir plan doğrultusunda atılacak olan adımları yerinde inceledik. Bu durum, artık devletin en yetkili kurumu tarafından bilinen ve onlara taşınmış bir gerçektir. Bu konuda hem belediyemiz hem valiliğimiz hem de bakanlığımız tarafından gerekenler yapılacak. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, kendi çalışmasını hazırlıyor. Bizde belediye ve valiliğimizle bu konuda çalışmalar gerçekleştiriyoruz" dedi. EN KISA ÇÖZÜM 'KENTSEL DÖNÜŞÜM' Kentsel dönüşüm projesinin yapılması planlanan alanda, daha az kat ve yapı yoğunluğunun olacağı yapılaşma modelinin uygulanacağını belirten Kasap, “Kısa zamanda bir plan oluşturmak mümkün değil; ama ciddi bir çalışma başlatıldı. Bakanımız Mehmet Özhaseki ve heyetinin Rize'de gerçekleştirdiği gözlem, yapılacak plan için atılacak olan ilk adımdı. Bu işin en kısa çözüm yolu 'Kentsel Dönüşüm Projesi'dir. Özellikle dolgu alanının olduğu yerde yoğun bir yapılaşma olduğu için ister istemez orada yeniden yapılacak olan alan daha az katlı binaların ve yoğunluğun daha az olacağı bir yer olacak. Konut sayısı belirlenen kadar olacaktır” diye konuştu. RİZELİLER, KENTSEL DÖNÜŞÜME DESTEK VERİYOR Dolgu alanındaki riskli binalarda oturanlar ise binaların yıkılarak, alanın yeniden düzenlenmesi projesine sıcak bakıyor. Kenan Murzoğlu, riskli binalar için ne gerekiyorsa yapılması gerektiğini belirterek, “Bu yapılmazsa olası felakette ‘eyvah’ denilecek bir olayla karşı karşıya kalırız. Tedbir almak, çağdaş bir devletin görevidir” dedi. Hasan Karaahmetoğlu ise “Buralar, eskiden denizdi. Dolgu yapıldı, üzerine de bina inşa edildi. Benim iş yerim de bu dolgunun üzerinde. Rize’nin büyük kesimi dolguda yapılmış. Birçok iş yerinin sakat olduğunu ben de biliyorum” diyerek, kentsel dönüşümün nasıl gerçekleşeceğini kendisinin de merak ettiğini söyledi. Hızır Demirci de binaların nasıl taşınacağını bilemediklerini belirterek, “Bu şehri nereye taşıyacaklar? Böyle bir şey olur mu? Daha farklı bir düzen olabilir. Ben taşınacağına ihtimal vermiyorum. Binalar taşınacaktı; neden zamanında yapımına izin verdiler?” diye konuştu. Ahmet Yılmaz ise “Bu binaların, insanların can güvenliği için yıkılması ve yenisinin yapılması lazım” dedi. FOTOĞRAFLI