Teknolojinin ve insan gibi düşünebilen robotların şaşırtıcı bir şekilde geliştiği günümüzde, bilim insanları, insanlar ve robotların el ele verdiği 'Süper Akıllı Toplum' yani 'Toplum 5.0' üzerine yeni politikalar geliştirilmesi gerektiğini belirtiyor. Yeditepe Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Çağla Şeneler, Toplum 5.0 politikalarına ilişkin ipuçları verdi: "Çok hızlı işlem yapabilen, hızlı işlem gücü sayesinde, insan algoritmasına yakın sonuçlarla yanıt verebilen yani süper hafızaya sahip, insan gibi düşünebilen robotlar hayatımıza girmeye başladı. Çok yakında geniş toplum kesimlerine yayılması bekleniyor. Bu noktada, başta yapay zeka olmak üzere teknolojik gelişmelerin şekillendirdiği insan merkezli toplum anlayışı olarak nitelendirilen 'Toplum 5.0' kavramı da bilim insanlarını uzun zamandan beri meşgul ediyor." İLK KEZ JAPONYA’DA ORTAYA ÇIKTI Yeditepe Üniversitesi’nde bu konuda çalışmalar yapan ve öğrencileri ile birlikte 'Society 5.0 Topluluğu'nu kuran Ticari Bilimler Fakültesi Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü öğretim üyesi Dr. Çağla Şeneler, bu kavramın ilk kez Japonya’da ortaya atıldığını, ‘Endüstri 4.0’ kavramından sonra ‘Toplum 5.0’ kavramının, insanların, robotların ve yapay zekanın güç birliği yaptığı bir toplumu temsil ettiğini belirtti. Robotların vatandaşlık hakları, genetiği değiştirilmiş insanlar, yapay zekaya devredilmiş meslekler, yönetiminde insanın olmadığı şirketler hatta ülkeler, robot ebeveynler, bilinç aktarımı ve daha nice köklü değişikliğin ve yeniliğin olacağı bir dünyaya doğru ilerlediğimize işaret eden Dr. Şeneler, robotların doktor, öğretmen, mühendis hatta sanatçı olduğu bir dünyada insan merkezli toplum nasıl olmalı sorusuna cevap arandığını kaydetti. EĞİTİM, YARATICI DÜŞÜNCE ÜZERİNE ŞEKİLLENMELİ Bu dönüşümün insan yararına olması için yeni politikalar geliştirilmesi gerektiğini ifade eden Dr. Şeneler, sözlerini şöyle sürdürdü: "Egitim reformu, bilgi teknolojileri okur-yazarlığı, insan kaynaklarının ileri dijital becerilerdeki uzmanlıklarla genişletilmesi, sürdürülebilir büyümeyi destekleyen kapsayıcı ticaret politikaları, KOBİ’lerin ve gelişmekte olan ülkelerin küresel değer zincirlerine daha iyi entegrasyonuna yardımcı olmak için e-ticaretin düzenlenmesi yaşanacak bu dönüşümün gerçekten insan yararına olmasına yönelik Toplum 5.0 politikalarından bazılarıdır. Bu noktada özellikle eğitim sistemleri bireyin yeteneklerini ve eğilimlerini baz alarak uzmanlaşabileceği alanlarda, kendini yetiştireceği biçimde ve yaratıcı düşünce üzerine şimdiden şekillendirilmelidir." ULUSLARARASI VE DİSİPLİNLERARASI ÇALIŞMALAR YAPILIYOR Japonya başta olmak üzere dünyanın pek çok ülkesinde Toplum 5.0 çalışmaları yapıldığını kaydeden Şeneler, bu çalışmaların en önemli özelliğinin uluslararası ve disiplinlerarası iş birliği şeklinde yapılması olduğunu vurguladı. Dr. Şeneler, Türkiye’nin de bu kapsamda tüm dünya ülkeleri ile yakın temas halinde çalıştığını belirtti. Bireylerin teknolojiyi ve teknolojik gelişmeleri bir tehdit olarak görmek yerine, bir yardımcı olarak görmesi ve teknolojiyi takip etmesi gerektiğini ifade eden Şeneler, bunun insanların ve diğer canlıların yaşam kalitesini arttıracağını söyledi. Dr. Şeneler sözlerine şöyle devam etti: "Japonya ve onu bu konuda takip eden birçok ülke Toplum 5.0 çalışmaları kapsamında teknolojik eğitimlerin çeşitlendirilmesinden tutun da teknoloji alanında yeni yasaların çıkarılmasına kadar birçok konuda çalışıyor. Bu yüzden birçok devlet ve organizasyon, Toplum 5.0 kapsamında yapılacak çalışmalar için oluşturulacak ekip üyelerinin farklı uluslara mensup kişiler olmasına ve hatta farklı disiplinlerden gelen kişilerden oluşmasına, dahası toplumların bu konularda etkileşim içerisinde olması gerektiğine önem gösteriyor. Bu sebeple, bu konuda birçok uluslararası forum ve toplantılar düzenleniyor, komisyonlar kuruluyor ve fikir alışverişleri yapılıyor. Bu şekilde hem çeşitli politikalar yaratma hem de gelmekte olan çağa bir taban hazırlama fırsatı yakalama şansı ediniyorlar. Türkiye, henüz Endüstri 2.0 ile 3.0 arasında olsa da çeşitli politikaların var olduğunu biliyoruz. Üstelik, kamu kuruluşlarının ve özel şirketlerin Endüstri 4.0'a ilgisi büyük ve herkes sanayi dönüşümünün tek başına kalkınmayı gerçekleştirmeyeceği konusunda da hemfikir. Ama tabi ki, Endüstri 4.0 ile Toplum 5.0 arasındaki ilişki üzerine çeşitli çalışmalar yapılması gerekiyor. Türkiye'de Bilim, Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı, Toplum 5.0 konusunun ve bu konuda uluslararası iş birliklerinin öneminin farkında. Bu bağlamda Toplum 5.0 felsefesinin çıkış noktası olan Japonya ile yakın temaslar kuruyoruz. Bu sayede Toplum 5.0 geleceğini ve gerekliliklerini daha yakın ve net görebiliyoruz."