Çay üretiminin yaygın olarak yapıldığı Rize’de lise öğrencileri çay üretimi yaparak tohumdan bardağa kadar çayın tüm aşamalarını uygulamalı olarak öğreniyorlar. Rize Tevfik İleri Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi bünyesinde 1994 yılında ilk olarak çay eksperliği adı altında açılan bölümde okuyan öğrencilerin uygulamalı olarak öğrenmeleri için açılan mini çay fabrikası 25 yıldır hizmet veriyor. Şimdilerde gıda teknolojisi bölümü öğrencilerine hizmet veren çay fabrikası günlük 5 ton yaş çay işleme kapasitesi ile öğrencilere derslerini uygulamalı öğrenme fırsatı sunuyor. ‘Tohumdan Bardağa’ projesinin hayata geçirildiği bölümde öğrenciler çay tohumundan fidan üretme, fidanı toprakla buluşturup çay bahçesi yapma, çay toplama, kuru çay üretme, analiz etme ve paketleme aşamalarını uygulamalı olarak öğreniyorlar. Bölümde gıda kimyası, laboratuvar tekniği, hububat teknolojileri, çay işleme gibi dersler gören öğrenciler fabrika sayesinde teorik bilgilerini pratiğe dökerek sektör konusunda daha fazla bilgiye sahip oluyorlar. Özellikle mayıs ayında Rize’nin yüksek kesimlerindeki kaliteli çaylardan üretilen ‘İkram’ adındaki tescilli kuru çay ise yurdun dört bir yanına satılarak okula gelir elde ediliyor.
TÜRKİYE’NİN İLK VE TEK OKUL ÇAY FABRİKASI
Türkiye’nin ilk ve tek okul çay fabrikasının 25 yıldır hizmet verdiğini söyleyen Rize Tevfik İleri Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Okul Müdürü Mustafa Bal öğrencilerle beraber başarılı bir süreç yürüterek kaliteli bir yaş çay üretiyoruz. Hem öğrencilerimiz derslerini uygulamalı olarak işleyerek kaliteli eleman olarak sektöre hazır hale geliyor hem de öğrencilerimizin özverisi ve titiz çalışma ile çayımız çok kaliteli oluyor dedi. Bal ”1994 yılında ilgililer Rize'de geçim kaynağı olan çayla alakalı bir bölümün açılması gerektiğine karar vererek bu fabrikamızı da kurmuşlardır. 10, 11 ve 12’inci sınıflarında okuyan 65 Gıda teknolojisi bölümü öğrencilerinin faydalandığı mini çay fabrikamız günlük 5 ton yaş çay işleme kapasitesine sahip. Bizim burada ticari bir amacımız olmadığından dolayı eğitim ve öğretim faaliyeti yapılan fabrikamız laboratuvar niteliğinde günde 1,2 ton yaş çay işliyor. 20 günlük bir süre içerisinde öğrencilerimizin derslerde görmüş olduğu teorik eğitimleri burada uygulama yaparak sektörün yetişmiş ara eleman ihtiyacını da karşılamaya çalışıyoruz. Buradan mezun olan öğrencilerimiz özel sektör bünyesinde çalışma imkanı buluyor. Bizim isteğimiz Çaykur Genel Müdürlüğü ile bir protokol yapıp buradaki başarılı öğrencilerimizi ÇAYKUR’da istihdam edilmesi garantisini sağlayarak alanımızdaki öğrenci kalitesini çok daha yukarılara taşımak” dedi.
ÖĞRENCİLER ÇAYIN HER AŞAMASINI ÖĞRENİYOR
Öğrencilerin Rize’nin geçim kaynağı olan çayın, tohumdan bardağa kadarki tüm aşamalarını ‘Tohumdan Bardağa’ projesi ile öğrencilere uygulamalı olarak anlattıklarını söyleyen Bal ” öğrencilerimiz aracılığıyla piyasadan tohum topluyoruz. Tohumları bahçemize ekiyoruz, çay fidesi yapıyoruz. Adalet Bakanlığı Rize Personel Eğitim Merkezi ile yaptığımız protokol çerçevesinde okulumuza kazandırdığımız uygulama bahçesine, ürettiğimiz çay fidanlarını dikerek çay bahçesi oluşturuyoruz. Mevcut çay bahçelerinin bakımını, gübrelemesini ve hasadını öğrencilerimizle yapıyoruz. Bu çay bahçesi ile öğrencilerimiz hem tohumdan çay fidesi üretmesini öğreniyor, ürettikleri çay fidanlarını dikerek çay bahçesi oluşturmayı öğreniyorlar. Daha sonra öğrencilerimizle beraber topladığımız yaş çayları fabrikamıza getiriyoruz. Fabrikamızda yine öğrencilerimizle beraber işleyerek kuru çay elde ediyoruz. Kopuzlar vakfının okulumuza bağışladığı laboratuvarımızda öğretmenler eşliğinde öğrencilerimizle analizlerini yapıyoruz. Daha sonra paketleme ünitemizde çaylarımızı paketliyoruz” açıklamasında bulundu.
ÖĞRENCİLERİN EMEĞİ İLE ‘İKRAM’ ÇAY
Üretilen kuru çay için isim tescili yapılan ve ‘İkram’ adı verilen çayın özellikle mayıs ayında Rize’nin yüksek kesimlerinden elde edilen yaş çaylarla üretildiği için yüksek kaliteye sahip olduğunu belirten Okul Müdürü Mustafa Bal ” Ürettiğimiz kuru çayımız oldukça kaliteli oluyor. Laboratuvarlarda yaptığımız analizlerde sınırın çok üstünde kalite değerleri ile karşılaşıyoruz. 2 çeşit çayımızın kilosunu 26 ve 30 liradan satışa sunuyoruz. ’Çayın Okulundan Öğrenciden Halka İkram Çay’ sloganı ile satışını yaptığımız çayımızı gelen talepler doğrultusunda Döner Sermaye İşletmesi marifetiyle yurdun dört bir yanına satıyoruz. Ayrıca çay fabrikamızı turistlere de açarak hem çayın üretim aşamalarını turistlere anlatıyoruz, hem de bu vesile ile çay satışı yapıyoruz. Kendi çabamızla az sayıda turiste hizmet verebiliyoruz. İl Turizm Müdürlüğü ve turizm dernekleri destek verirse çok daha fazla turisti ağırlamanın, Rize turizmine de katkı sağlamanın mutluluğunu yaşarız” ifadelerini kullandı.
“KENDİ ELLERİMİZLE ÜRETTİĞİMİZ ÇAYLA ÖĞRENİYORUZ”
10.sınıf öğrencisi Tuncay Büyük Gıda Teknoloji alanını isteyerek seçtiğini belirterek “Ortaokula giderken bu okulun kapısından geçtim gıda bölümünü gördüm, sordum soruşturdum ilgimi çekti. Zaten çaylıkların içerisinde doğduk ve büyüdük, hayatımızda hep çay oldu. Okulumuz vesilesi ile çayı tüm detayları ile öğrenme imkanı buluyoruz. Çay ile ilgili bilgileri öğretmenler bize sınıf ortamında anlattıklarında pek bir şey anlamıyoruz ama bu fabrikaya gelip bahçelere gidip kendi ellerimizle çayı ürettiğimiz zaman daha kalıcı bilgileri ulaşıyoruz. Uygulama yaparak pratikliğimiz artıyor” dedi.
“KALİTELİ ELEMANLAR YETİŞİYOR”
Usta Öğretici İshak Ay ” Öğrencilerimizle çay tohumunu alıp fide haline getirip çay bahçesine ekiyoruz. Yetişen çayları öğrencilerimizle beraber topluyoruz, burada çay fabrikamızda üretim yapıyoruz. Öğrencilerimizin sivil hayatta daha başarılı olabilmeleri, aranan eleman olmaları için elimizden gelen her şeyi yapıyoruz, onlara bölgemizin ekonomik ürünü çayı her aşaması ile öğretiyoruz” dedi.
